Ở giai đoạn vị thành niên, trẻ phát triển mạnh về các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện nhưng chưa đủ kỹ năng để kiểm soát. Nếu trẻ vị thành niên quan hệ tình dục không an toàn, dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn sẽ để lại nhiều hệ lụy về sức khỏe, tương lai.

* Nhiều nguy cơ

Ở lứa tuổi vị thành niên đa số các em chưa được trang bị đầy đủ những kiến thức về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai. Nếu các em quan hệ tình dục không chuẩn bị, rất dễ dẫn đến hệ quả là mang thai ngoài ý muốn.

Mang thai ở tuổi vị thành niên ảnh hưởng đến sức khỏe của bà mẹ và cả thai nhi. Mẹ dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sẩy thai, chuyển dạ đình trệ, bất tương xứng thai khung chậu. Chưa kể đến các nguy cơ trong lúc sinh như băng huyết, đẻ khó, phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật phức tạp, nguy cơ tử vong cao. Con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỉ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của các bà mẹ tuổi trưởng thành.

Hưởng ứng ngày Tránh thai thế giới 26/9/2025: Không mang thai ở tuổi chưa thành niên - Vì tương lai, hạnh phúc của chính bạn

Khi có thai vị thành niên, trẻ phải gián đoạn việc học hành, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm, dẫn đến vị thành niên rơi vào con đường bế tắc. Hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, nhiều trường hợp lâm vào hoàn cảnh éo le, ảnh hưởng đến tương lai. Tỷ lệ ly dị cao, dễ bị phân biệt đối xử. Làm mẹ sớm, nhiều trường hợp bạn trai trốn tránh trách nhiệm, ruồng bỏ, gia đình và xã hội không chấp nhận, dẫn đến mẹ vị thành niên có nguy cơ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.

Một số trường hợp do mặc cảm, xấu hổ nên vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn dẫn đến nhiều biến chứng khó lường, hậu quả nghiêm trọng như nhiễm trùng, băng huyết, vô sinh hoặc nặng nề hơn có thể dẫn đến tử vong. Vị thành niên thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén, không biết tìm đến cơ sở y tế sớm, thường để muộn dẫn đến phá thai to.

Bên cạnh đó, việc ở độ tuổi vị thành niên có quan hệ tình dục sớm khi cơ thể còn quá non nớt có thể làm tổn thương cơ quan sinh sản ở cả nam và nữ. Nguy cơ cao mắc phải các bệnh viêm nhiễm qua đường tình dục, gây tắc vòi trứng ở nữ, tắc ống dẫn tinh ở nam, là một trong những nguyên nhân gây vô sinh phổ biến nhất hiện nay ở các bạn trẻ.

* Cần có sự quan tâm của gia đình

Ở độ tuổi vị thành niên là giai đoạn thay đổi về thể chất và tâm sinh lý, cha mẹ nên quan tâm đến con cái nhiều hơn, cần dành nhiều thời gian trò chuyện tâm sự với con những định hướng về tình cảm. Cha mẹ và nhà trường nên phối hợp để trang bị cho trẻ những kiến thức về sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính, giúp các em có kiến thức và nhận thức đúng đắn, tránh được những sai lầm không đáng có.

Các chuyên gia về sức khỏe vị thành niên cho rằng cần tăng cường giáo dục giới tính, chăm sóc các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản, cung cấp đầy đủ cho các trẻ vị thành niên kiến thức về hậu quả của việc quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn. Bên cạnh đó, hướng dẫn các biện pháp tránh thai phù hợp, hạn chế tình trạng phá thai và ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục. Đặc biệt, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường - gia đình - xã hội. Từ đó, giúp các em được trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính và sức khỏe sinh sản, góp phần nâng cao chất lượng dân số trong tương lai.

Việc phát hiện sớm dấu hiệu mang thai khó nhận biết với trẻ, cha mẹ cần hướng dẫn con cách quan sát các thay đổi trên cơ thể và thông báo cho người lớn biết. Cha mẹ và người thân cần chú ý quan tâm đến con em mình và để ý những dấu hiệu mang thai sớm như: Trẻ chậm kinh hoặc mất kinh; buồn nôn và nôn; thay đổi ở ngực, căng và nổi tĩnh mạch quanh quầng vú; nhiệt độ cơ thể tăng cao; thay đổi về da bị ám da, sẫm màu ở núm vú; chảy máu âm đạo trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể nhầm lẫn với ra máu kinh nguyệt bình thường.

Khi xảy ra sự việc, cha mẹ cần bình tĩnh trấn an và động viên con. Không được đánh đập, chửi bới hay dọa nạt con. Việc lựa chọn giữ thai, sinh con hay bỏ thai cần tùy thuộc vào yếu tố thời điểm mang thai, điều kiện, hoàn cảnh cũng như sự đồng thuận của con và gia đình; đặc biệt là cần có tư vấn của bác sĩ sản khoa về những nguy cơ về sức khỏe.

Để giúp trẻ vị thành niên phòng tránh mang thai ngoài ý muốn. Ngay bây giờ, rất cần sự chung tay xây dựng của gia đình, nhà trường và xã hội để cuộc sống của các em được an toàn, hướng tới một tương lai tươi đẹp hơn.