Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh do vi khuẩn Neisseria meningitidis (Nm) gây ra và có nhiều nhóm huyết thanh khác nhau. Tại Việt Nam, hai nhóm huyết thanh B và C được xem là phổ biến nhất và gây ra nhiều ca bệnh.

Sáng 9/11, Công ty TNHH MTV Vắc xin và Sinh phẩm số 1, Bộ Y tế (VABIOTECH), đã tổ chức Hội thảo khoa học “Bệnh viêm màng não do não mô cầu và vắc xin phòng ngừa” nhằm tăng cường kiến thức dịch tễ học bệnh viêm màng não do não mô cầu cũng như các giải pháp phòng bệnh, đặc biệt là phòng bệnh chủ động bằng vắc xin.

Báo cáo tại hội thảo, Thượng tá, thạc sĩ, bác sĩ Triệu Phi Long – Viện Y học dự phòng Quân đội, chuyên gia có 16 năm nghiên cứu về não mô cầu, cho hay hiện tại, đã xác định được 6 nhóm huyết thanh gây bệnh (A, B, C, Y, W và X). Nhóm A thường gây ra dịch lớn, có chu kỳ, phổ biến ở châu Phi; nhóm B, C, Y thường gây ca bệnh tản phát và vụ dịch nhỏ; trong khi nhóm W gây bệnh phức tạp.

Việc giám sát sự lưu hành các nhóm huyết thanh tại mỗi quốc gia, khu vực sẽ đánh giá được tính chất gây dịch bệnh và là cơ sở đầu tiên để đề ra các biện pháp can thiệp phù hợp, trong đó có dự phòng bằng vắc xin. Ví dụ, MenA thường gây vụ dịch lớn với tỷ lệ tử vong cao; việc xuất hiện MenA là tiên lượng dịch tễ xấu, cần phải có chiến lược tiên vắc xin có chứa thành phần kháng nguyên PSAC.

Theo thạc sĩ Long, một nghiên cứu được thực hiện năm 2019 cho thấy tại Việt Nam, huyết thanh B đang chiếm ưu thế với tỷ lệ 94% trong khi huyết thanh nhóm C chỉ chiếm 6%. Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra sự chiếm ưu thế của huyết thanh B trong cộng đồng trẻ em.

Nghiên cứu của thạc sĩ Triệu Phi Long và đồng nghiệp năm 2014 trong đối tượng nhỏ tại khu vực miền Bắc cho thấy trong khoảng thời gian năm 2008-2014, có 29 ca mắc, chủ yếu do huyết thanh B (25 ca) với tỷ lệ tử vong là 17%. Điều này chứng tỏ sự lưu hành cao của huyết thanh B.

Còn tại khu vực miền Nam, nghiên cứu thực hiện năm 2021 cho thấy từ năm 2014 đến 2021, có 69 ca mắc, chủ yếu do nhóm B (91%). Điều này cho thấy huyết thanh B vẫn là nhóm huyết thanh quan trọng cần được ngăn chặn.

Các đại biểu đã được nghe những chia sẻ quý báu từ các chuyên gia hàng đầu về dịch tễ học, những thông tin cập nhật nhất về vắc xin VA-MENGOC-BC và các biện pháp điều trị và phòng ngừa bệnh.

Thạc sĩ, bác sĩ Lưu Anh Chiến, VABIOTECH, cũng chia sẻ tại Việt Nam, hiện tỷ lệ huyết thanh gây bệnh (gồm B và C) chiếm 92.3%. Với dịch tễ lưu hành chủ yếu 2 nhóm huyết thanh B và C, vắc xin VA-MENGOC-BC đang được sử dụng hiệu quả không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn giúp tạo ra miễn dịch cộng đồng vững mạnh

Vắc xin VA-MENGOC-BC phòng ngừa 2 nhóm huyết thanh B và C gây bệnh chủ yếu ở Việt Nam do Viện Finlay, Cuba sản xuất, hoạt động bằng cách kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại các chủng vi khuẩn não mô cầu, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Các nghiên cứu về độ an toàn đã được thực hiện tại Cuba và các quốc gia khác, cho thấy không có tác dụng phụ nghiêm trọng nào được ghi nhận.

Đến nay, sau 15 năm sử dụng, hơn 9 triệu liều đã được sử dụng tại Việt Nam. Công ty TNHH MTV Vắc xin và Sinh phẩm số 1 là đơn vị duy nhất cung cấp vắc xin này.