Bệnh nhân lao đa kháng thuốc đang được
điều trị tại Bệnh viện Lao và Bệnh phổi TP Cần Thơ. Ảnh: L.Y
Nhiều năm nay, Tổ chức Y tế thế giới (WHO)
đã đưa ra khái niệm bệnh lao đa kháng thuốc MDR-TB (Multi Drug Resistance
Tuberculosis) tức là vi khuẩn lao kháng hai loại thuốc lao thiết yếu là
Isoniazide và Rifampicine. Vừa qua, WHO đã báo động về tình hình vi khuẩn lao
siêu kháng thuốc XDR-TB (Extreme Drug Resistance Tuberculosis). Bệnh lao này gặp
nhiều ở bệnh nhân có nhiễm HIV. Theo điều tra tình hình kháng thuốc của vi khuẩn
lao trên toàn quốc lần thứ 2 vào năm 2001-2002 cho thấy 3% bệnh nhân lao mới
phát hiện và 23,5% bệnh nhân lao cũ đã mắc bệnh lao đa kháng thuốc. Kết quả điều
tra tình hình kháng thuốc của vi khuẩn lao lần thứ 4, năm 2011, tình hình kháng
thuốc của bệnh nhân lao phổi mới phát hiện là 5,6%. Hiện nay, 63 tỉnh, thành
trong cả nước đã có bệnh nhân lao siêu kháng thuốc.
Nuôi cấy vi khuẩn lao tại
Bệnh viện Lao và Bệnh phổi TP Cần Thơ. Ảnh: Hương Giang
Muốn xác định vi khuẩn lao đa kháng thuốc
phải nuôi cấy vi khuẩn lao và làm kháng sinh đồ. Sau khi xác định người bệnh mắc
lao đa kháng thuốc phải được điều trị theo một chế độ đặc biệt. Những nguyên tắc
điều trị bệnh lao đa kháng thuốc bao gồm:
- Giai đoạn tấn công 6 tháng với 6 loại thuốc
và mỗi tháng đều soi và cấy đàm.
- Giai đoạn duy trì 13-14 tháng với 5 loại
thuốc và cấy đàm 3 tháng một lần.
Hiện tại, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi TP Cần
Thơ đang quản lý điều trị lao đa kháng thuốc cho 7 tỉnh khu vực ĐBSCL. Tất cả
các bệnh nhân sau khi được chẩn đoán là lao đa kháng thuốc sẽ được chuyển về Bệnh
viện Lao và Bệnh phổi TP Cần Thơ quản lý, điều trị trong 2 tuần đầu để theo dõi
tác dụng phụ của thuốc kháng lao. Sau đó, bệnh nhân sẽ được chuyển gửi về tỉnh
để được tiếp tục quản lý và điều trị tại địa phương.
Điều đáng băn khoăn là các công thức điều
trị hiện có cho bệnh nhân lao đa kháng thuốc chưa thật sự hiệu quả. Việc điều
trị phải kéo dài ít nhất là 20 tháng với sự kết hợp rất nhiều loại thuốc chống
lao hạng hai có độc tính cao. Trên toàn cầu, kết quả điều trị lô bệnh nhân năm
2010 cho thấy tỉ lệ điều trị thành công của bệnh nhân lao đa kháng thuốc là
48%. Tỷ lệ tử vong và bỏ trị lần lượt là 15% và 28%, chủ yếu có liên quan đến
các tác dụng không mong muốn của thuốc. Bên cạnh đó, việc điều trị bệnh nhân
siêu kháng thuốc khó khăn hơn so với điều trị bệnh nhân lao đa kháng thuốc với
tỉ lệ thành công rất thấp. Trong số 200 bệnh nhân siêu kháng thuốc (XDR-TB) ở
14 quốc gia, tỉ lệ điều trị thành công chỉ khoảng 33 % và có đến 26 % bệnh nhân
tử vong.
Năm 2015, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi TP Cần
Thơ dưới sự chỉ đạo của Bệnh viện Phổi Trung Ương, là một trong ba tỉnh của cả
nước được thực hiện điều trị bệnh nhân tiền siêu kháng thuốc và bệnh nhân siêu
kháng thuốc với thuốc mới là Bedaquiline. Đây là cơ hội tốt cho TP Cần Thơ điều
trị những bệnh nhân tiền siêu kháng thuốc và siêu kháng thuốc, góp phần thanh
toán bệnh lao trong cộng đồng.
“Cần Thơ quyết tâm thực hiện thắng lợi Chiến
lược Quốc gia phòng chống lao”