* Nguy cơ tử vong cao

Năm 2013, chương trình phòng chống bệnh dại ghi nhận cả nước có 99 ca tử vong do bệnh dại, tăng 1 ca so với năm 2012, tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Bắc (77 trường hợp). Theo đánh giá của Bộ Y tế, bệnh dại gia tăng là do nhận thức người dân về tiêm phòng dại cho chó nuôi còn kém và không đi tiêm vắc xin dại khi bị chó cắn. Tập quán nuôi nhiều chó lấy thịt cũng làm tăng nguy cơ lây bệnh dại.

Tỷ lệ mắc bệnh dại dẫn đến tử vong lên đến 99%. Bệnh thường lưu hành ở các nước thuộc khu vực châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam, bệnh dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi phía Bắc với nguồn truyền bệnh chính là chó. Bệnh thường tăng cao vào mùa nắng nóng từ tháng 5 đến tháng 8 hàng năm.

Các biểu hiện lâm sàng của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% đối với cả người và động vật. Tuy vậy, bệnh dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc xin dại cho cả người và động vật là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh dại. Đến cơ sở y tế, bệnh nhân sẽ được điều trị dự phòng bằng vắc xin dại tế bào hoặc dùng cả vắc xin và huyết thanh kháng dại. Người bị súc vật cắn hoặc tiếp xúc phải được khám, chỉ định điều trị dự phòng càng sớm càng tốt.

* Điều trị và phòng bệnh:

Theo phân độ vết thương của Bộ Y tế, có 3 cấp độ I, II, và III. Tùy theo tình trạng của bệnh nhân và con vật tiếp xúc mà bác sĩ sẽ có điều trị phù hợp:

Độ I: bệnh nhân sờ, cho ăn, bị liếm trên da lành, không điều trị dự phòng.

Độ II: bệnh nhân có vết xước, vết cào, bị liếm trên da tổn thương, niêm mạc. Tại thời điểm tiếp xúc và sau 10 ngày, con vật bình thường, bệnh nhân cần được tiêm vắc xin ngừa dại ngay và dừng tiêm sau ngày thứ 10. Trường hợp tại thời điểm tiếp xúc hoặc sau 10 ngày tiếp xúc, con vật có triệu chứng dại hoặc không theo dõi được con vật thì bệnh nhân cần được tiêm vắc xin ngừa dại ngay và tiêm đủ liều.

Độ III: Bệnh nhân có vết cắn, cào ở vùng xa thần kinh trung ương. Tại thời điểm tiếp xúc và sau 10 ngày, con vật bình thường thì bệnh nhân cần được tiêm vắc xin ngừa dại ngay và dừng tiêm sau ngày thứ 10. Trường hợp con vật phát bệnh hoặc mất tích trong vòng 10 ngày từ khi tiếp xúc, bệnh nhân cần được tiêm vắc xin ngay và tiêm đủ liều. Trường hợp con vật mắc bệnh dại tại thời điểm tiếp xúc hoặc mất tích ngay sau tiếp xúc thì bệnh nhân cần được tiêm huyết thanh kháng dại và vắc xin dại ngay.

Trường hợp độ III: Bệnh nhân có vết cắn, cào sâu, có nhiều vết; vết cắn, cào gần vùng thần kinh trung ương (đầu, mặt, cổ), vết cắn, cào gần vùng có nhiều dây thần kinh như đầu chi, bộ phận sinh dục; bệnh nhân cần được tiêm huyết thanh kháng dại và vắc xin dại ngay.  
Bộ Y tế cũng lưu ý xử lý vết thương do động vật hoang dã cắn như trường hợp động vật bị dại. Việc sử dụng huyết thanh kháng dại và vắc xin dại phải tuân thủ đúng hướng dẫn của nhà sản xuất đã được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép.

- Xử lý vết thương tại chỗ: Rửa thật kỹ vết cắn bằng xà phòng và các chất sát khuẩn để diệt virus dại. Nếu phải cắt lọc vết thương chỉ được khâu trong trường hợp vết cắn đã quá 5 ngày.

- Đến ngay cơ sở y tế: Nếu bị cắn nhiều vết nguy hiểm; bị cắn ở đầu, mặt, cổ, đầu chi, bộ phận sinh dục; không theo dõi được con vật; phải được tiêm vắc xin phòng bệnh dại và huyết thanh kháng dại sớm.

Để phòng bệnh dại lây từ động vật sang người, ngành y tế khuyến cáo người dân nên tích cực đưa vật nuôi trong nhà như chó, mèo, khỉ đi tiêm phòng bệnh dại. Các tổ chức, cá nhân nuôi, buôn bán, giết mổ, vận chuyển kinh doanh chó, mèo nên thực hiện các biện pháp phòng bệnh theo hướng dẫn của ngành thú y. Những người có nguy cơ cao phơi nhiễm với vi rút dại (cán bộ thú y, nhân viên phòng xét nghiệm có tiếp xúc với vi rút dại, người buôn bán, người làm nghề giết mổ chó...) cần được tiêm phòng bệnh dại.