Ngày 21/3/2023, Bộ Y tế vừa có văn bản gửi UBND các tỉnh,
thành về việc tăng cường giám sát phòng chống dịch bệnh Marburg có tỷ lệ tử
vong lên đến 88%, vừa được Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo.
Theo đó, Bộ Y tế đề nghị UBND các tỉnh, thành, các Viện Vệ
sinh dịch tễ, Pasteur chủ động tăng cường giám sát phòng chống dịch bệnh
Marburg không để dịch bệnh lan truyền vào Việt Nam.
Bộ cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành chỉ đạo Sở Y tế tăng cường
giám sát chặt chẽ người nhập cảnh, tại cộng đồng và cơ sở y tế để phát hiện sớm
các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh để điều tra dịch tễ. Trong đó, lưu ý những người
nhập cảnh từ các quốc gia có dịch khu vực châu Phi trong vòng 21 ngày. Đồng thời,
phối hợp với các Viện Vệ sinh dịch tễ, Pasteur lấy mẫu để xét nghiệm chẩn đoán,
quản lý ca bệnh (nếu có) và xử lý không để bệnh lây lan ra cộng đồng.
Trước đó, ngày 14/2/2023, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã tổ
chức họp khẩn sau khi có ít nhất 9 người tại Guinea Xích đạo tử vong vì sốt xuất
huyết (SXH) do virus Marburg (MVD).
Theo WHO, vật chủ chứa virus Marburg là dơi ăn quả châu Phi,
Rousettus aegyptiacus. Bệnh do virus Marburg là một bệnh gây xuất huyết hiếm gặp
nhưng nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến cả người và động vật linh trưởng, có tỷ lệ
tử vong ca bệnh lên tới 88%.
Vào ngày 7/2/2023, Bộ Y tế và Phúc lợi xã hội Guinea Xích đạo
đã báo cáo ít nhất 8 trường hợp tử vong xảy ra trong khoảng thời gian từ ngày
7/1 đến ngày 7/2/2023 do MVD. Theo điều tra dịch tễ học, các trường hợp có biểu
hiện sốt, sau đó là suy nhược, nôn mửa và tiêu chảy có máu; hai trường hợp cũng
có biểu hiện tổn thương da và chảy máu tai.
WHO cũng cho biết, Marburg lây truyền từ người sang người
qua tiếp xúc trực tiếp (qua da hoặc niêm mạc bị rách) với máu, dịch tiết; lây
qua cơ quan hoặc các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh và với các bề
mặt và vật liệu (ví dụ: giường, quần áo) bị nhiễm các chất dịch này.
Ngoài ra, nhân viên y tế trước đây đã bị nhiễm bệnh trong
khi điều trị cho bệnh nhân nghi ngờ hoặc đã xác nhận MVD. Các nghi lễ chôn cất
có tiếp xúc trực tiếp với thi thể của người quá cố cũng có thể góp phần vào việc
lây truyền bệnh Marburg.
Thời gian ủ bệnh thay đổi từ 2 đến 21 ngày. Bệnh bắt đầu đột
ngột với sốt cao, nhức đầu dữ dội và khó chịu nghiêm trọng. Tiêu chảy nặng, đau
bụng và chuột rút, buồn nôn và nôn có thể bắt đầu vào ngày thứ ba.
WHO cho biết, trong giai đoạn đầu của bệnh, chẩn đoán lâm
sàng MVD rất khó phân biệt với nhiều bệnh sốt nhiệt đới khác do các triệu chứng
lâm sàng giống nhau. Các bệnh SXH do virus khác cần được loại trừ, bao gồm bệnh
do virus Ebola, cũng như bệnh sốt rét, sốt thương hàn, bệnh leptospirosis, nhiễm
trùng do rickettsia và bệnh dịch hạch.
Hiện nay, thế giới chưa có vaccine cũng như phương pháp nào
điều trị Marburg. Tuy nhiên, chăm sóc hỗ trợ - bù nước bằng chất lỏng uống hoặc
truyền tĩnh mạch và điều trị các triệu chứng cụ thể giúp cải thiện khả năng sống
sót do nhiễm MVD.
WHO nhận định, việc kiểm soát bùng phát dịch bệnh do virus
Marburg dựa vào việc sử dụng một loạt các biện pháp can thiệp. Cụ thể là quản
lý ca bệnh, giám sát bao gồm truy tìm người tiếp xúc, dịch vụ xét nghiệm tốt,
phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm bao gồm chôn cất an toàn và đàng hoàng cũng
như vận động xã hội.
Ngoài ra, cần nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ lây
nhiễm Marburg. Đồng thời, triển khai các biện pháp bảo vệ mà các cá nhân có thể
thực hiện là một cách hiệu quả để giảm sự lây truyền sang người.
Các biện pháp ngăn chặn bùng phát bao gồm chôn cất nhanh
chóng, an toàn với các trường hợp đã tử vong; xác định những người có thể đã tiếp
xúc với người bị nhiễm Marburg và theo dõi sức khỏe của họ trong 21 ngày; Cách
ly và chăm sóc những bệnh nhân đã được xác nhận và duy trì vệ sinh tốt và sạch
sẽ môi trường. Ngoài ra, nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân mắc hoặc nghi ngờ mắc
MVD nên áp dụng các biện pháp kiểm soát lây nhiễm bổ sung.
Để phòng tránh bệnh lây nhiễm do virus Marburg, người dân
nên tránh tiếp xúc với chất dịch cơ thể và nên rửa bằng xà phòng và nước. Tuy
nhiên, WHO cũng khuyến cáo không nên hạn chế đi lại và/hoặc buôn bán tới Guinea
Xích đạo dựa trên thông tin hiện có về đợt bùng phát hiện tại.