* Mở rộng và nâng cao chất lượng phục vụ

Hiện nay, TP Cần Thơ có 4 cơ sở điều trị Methadone tại các quận: Ninh Kiều, Cái Răng, Ô Môn và Thốt Nốt. Tính đến cuối tháng 9/2014, toàn thành phố có 1.146 bệnh nhân đăng ký điều trị Methadone, trong đó 980 bệnh nhân được điều trị, vượt chỉ tiêu của Chính phủ giao và đạt 99% chỉ tiêu thành phố. Nhiều bệnh nhân kiên trì, tuân thủ tốt điều trị, uống thuốc Methadone đều đã từng bước hồi phục sức khỏe, ổn định tâm lý, có thể làm việc, lao động bình thường, thoát khỏi sự lệ thuộc vào ma túy.


Điển hình như trường hợp của anh H.V.L (ngụ phường Cái Khế, quận Ninh Kiều). Sau gần hai năm tham gia điều trị Methadone, L. đã có cuộc sống thoải mái, vui vẻ, khỏe mạnh hơn nhiều. “Trước đây mỗi lần lên cơn, không có ma túy, người tôi lúc nào cũng mệt mỏi, vật vã, khó chịu. Trong khi đó, uống Methadone ngày một lần, tôi không còn cảm giác thèm ma túy nữa, lại còn ăn được, ngủ được” - L. chia sẻ. Nhiều người thân trong gia đình anh, bạn bè, hàng xóm xung quanh cũng rất vui mừng vì sau khi điều trị Methadone một thời gian, L. đã thay đổi tâm tính, sống hiền hòa, tiết kiệm, lo làm ăn, không tiêu tốn tiền mua ma túy như lúc còn nghiện ngập.

Theo các bác sĩ, việc sử dụng thuốc Methadone là qua đường uống, không tiêm chích nên giảm được tỷ lệ lây nhiễm HIV do tiêm chích. Phương pháp điều trị này còn mang lại lợi ích về mặt kinh tế vì chi phí rất rẻ, mỗi ngày uống 1 lần. Trong khi đó, nếu dùng ma túy thì người sử dụng phải bỏ ra số tiền rất lớn, có khi cả triệu đồng do phải sử dụng nhiều lần trong ngày. Việc điều trị bằng Methadone không chỉ mang lại lợi ích cho người nghiện, mà còn giảm gánh nặng cho gia đình, xã hội, hạn chế lây nhiễm HIV/AIDS và các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy.

Theo kế hoạch của thành phố, khoảng giữa năm 2015, thành phố sẽ triển khai thêm cơ sở điều trị Methadone tại Trung tâm phòng chống HIV/AIDS và 3 cơ sở cấp phát thuốc ở các quận/huyện: Bình Thủy, Phong Điền và Thới Lai.

BS Nguyễn Danh Lam, Phó Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, cho biết: “Thuận lợi của chương trình trong những năm qua là nhận được sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo các cấp, các ngành có liên quan. UBND thành phố vừa qua cũng có quyết định tăng đầu tư cho chương trình về nhân sự, kinh phí, theo đó mỗi cơ sở điều trị hiện nay được bổ sung thêm 10 biên chế. Sự đầu tư này nhằm đảm bảo cho chương trình hoạt động có chất lượng, bền vững và lâu dài”.

Ngoài việc mở rộng cơ sở điều trị, hướng đến hiệu quả và duy trì số lượng bệnh nhân điều trị, ngành y tế cũng chỉ đạo các cơ sở điều trị thực hiện thủ tục hành chính tiếp nhận bệnh nhân theo hướng dẫn Thông tư 12/2013 của Bộ Y tế, bảo đảm đúng đối tượng, đủ tiêu chuẩn điều trị, giảm thời gian chờ đợi cho người đăng ký tham gia. Bác sĩ Lưu Hoàng Việt, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng quận Ninh Kiều, Trưởng cơ sở điều trị Methadone của quận, cho biết: “Thủ tục hành chính tiếp nhận bệnh nhân gần đây được đơn giản hóa tạo thuận lợi cho người nghiện tham gia điều trị Methadone sớm. Hiện nay, các đối tượng đăng ký điều trị Methadone được giải quyết nhanh, gọn, chỉ khoảng một tuần là có thể bắt đầu điều trị”.

* Những vấn đề trăn trở…

Theo báo cáo của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, đến cuối tháng 9/2014, trong số 980 bệnh nhân được điều trị Methadone, đến nay, chỉ còn 545 bệnh nhân tiếp tục duy trì điều trị, chiếm khoảng 55%. Hơn 200 bệnh nhân tự ý bỏ trị, không rõ lý do; 122 bệnh nhân bị bắt; một số bỏ địa phương đi làm ăn xa hoặc mắc bệnh lý khác không đến điều trị, tự nguyện xin dừng điều trị, bị đưa vào Trung tâm 05-06…

Bác sĩ Nguyễn Danh Lam nêu lên những vấn đề còn tồn tại cần được cải thiện ở các cơ sở điều trị, đó là chưa tư vấn đầy đủ cho bệnh nhân; bác sĩ điều trị và tư vấn viên chưa kết nối chặt chẽ, nguyên nhân bỏ trị của từng bệnh nhân chưa được tìm hiểu, phân tích rõ; việc tìm kiếm người bỏ trị để vận động quay lại điều trị chưa được thực hiện một cách tích cực… Chương trình điều trị Methadone cũng đang đối mặt với khó khăn do một số quận/huyện chưa có sự phối hợp đồng bộ giữa công an, lao động thương binh xã hội và y tế về việc giới thiệu, chuyển gửi bệnh nhân.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Trung Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Y tế, nói: “Trong quá trình điều trị, người thầy thuốc ngoài thực hiện công tác chuyên môn cần tạo mối liên kết gắn bó với bệnh nhân thông qua trò chuyện tư vấn để có những hỗ trợ kịp thời, động viên bệnh nhân duy trì điều trị. Trong tư vấn, thầy thuốc và tư vấn viên cần giúp bệnh nhân và người nhà bệnh nhân hiểu rõ điều trị Methadone phải thực hiện lâu dài và gần như suốt đời, để tránh trường hợp bệnh nhân nhầm tưởng điều trị Methadone sau một năm thấy ổn, không còn thèm heroin thì nghĩ rằng đã cai nghiện thành công và xin ra khỏi chương trình”.

Thực tế, nhiều bệnh nhân bỏ trị bắt nguồn từ các nguyên nhân về kinh tế hoặc còn nhận thức sai lầm, thiếu quyết tâm trong điều trị và tái nghiện; bị bắt do mua bán, sử dụng ma túy, vi phạm pháp luật... Do đó, một trong những giải pháp góp phần giảm tỉ lệ bỏ trị là chương trình cần kết hợp quản lý điều trị với hoạt động tuyên truyền, vận động, tư vấn tâm lý, giáo dục sức khỏe, kỹ năng sống, dạy nghề, hỗ trợ vay vốn, tạo việc làm phù hợp, lâu dài cho bệnh nhân, giúp bệnh nhân ổn định tư tưởng, dự phòng tái nghiện ma túy. Từ đó, chương trình điều trị Methadone sẽ mang lại hiệu quả cao, có tính chất bền vững hơn.