Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng cho sức khỏe phụ nữ
trong suốt thời gian mang thai, sau sinh và cho con bú. Nhiều nghiên cứu đã chứng
minh rằng dinh dưỡng trong các giai đoạn này không những là yếu tố quyết định
cho sức khỏe bà mẹ mà còn cho sự hình thành, phát triển thai nhi, cũng như sự
tăng trưởng của trẻ nhỏ, sức khỏe của trẻ khi trưởng thành.
*Tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng
Theo thống kê của Viện dinh dưỡng năm 2012, tỉ lệ phụ nữ
trong độ tuổi sinh sản bị suy dinh dưỡng chiếm 18%, trong khi tỉ lệ bị thừa cân
béo phì chiếm 8,2% và có khuynh hướng tăng lên trong những năm gần đây. Thiếu hụt
dinh dưỡng trong quá trình mang thai có thể làm tăng nguy cơ bị tai biến sản
khoa và sinh non hoặc nhẹ cân. Đặc biệt, sự thiếu hụt một số vi chất dinh dưỡng
trong khẩu phần ăn khi mang thai như acid folic, iod có thể dẫn đến dị tật ống
thần kinh hoặc các tật thiểu năng trí tuệ. Ngược lại, tình trạng thừa cân, béo
phì trước khi mang thai được nghiên cứu là có liên quan đến thai to (> 4.000
gram), mổ lấy thai, các biến chứng sản khoa, hoặc tăng cân quá nhiều trong thời
gian mang thai sẽ dẫn đến nguy cơ đái tháo đường thai kỳ.
Xác định dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng, từ năm
2014, Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ đã bắt đầu cung cấp các suất ăn dinh dưỡng
cho các sản phụ và khách hàng đến điều trị nội trú tại bệnh viện, nhằm góp phần
ngày càng nâng cao chất lượng suất ăn và phương thức phục vụ. Chất lượng các bữa
ăn cung cấp cho khách hàng và người bệnh luôn được đảm bảo nguồn gốc nguyên liệu,
thực phẩm tươi, sạch, chỉ sử dụng trong ngày, mùa nào thức nấy, giao vào buổi
sáng mỗi ngày. Thực đơn trong tuần cũng thường xuyên được thay đổi, đa dạng. Tất
cả các đồ dùng đều được diệt khuẩn trước khi sử dụng. Hiện tại bệnh viện cung cấp
khoảng gần 500 suất ăn mỗi ngày.
Bác sĩ tư vấn dinh dưỡng hợp lý
cho bà mẹ sau sinh
Khi đăng ký suất ăn dinh dưỡng tại bệnh viện, khách hàng sẽ
được cung cấp 3 bữa ăn mỗi ngày, gồm bữa sáng (cháo, nui, bánh lọt); bữa trưa
và chiều (với cơm và món mặn, món canh, món rau). Các suất ăn được bác sĩ dinh
dưỡng thiết kế riêng đảm bảo đầy đủ năng lượng và các nhóm chất để phù hợp với
từng giai đoạn mang thai hoặc bệnh lý. Đối với nhóm bệnh đái tháo đường, tăng
huyết áp thai kỳ, tiền sản giật, suy dinh dưỡng, bệnh lý tim mạch, bệnh phổi,...
bác sĩ dinh dưỡng sẽ tiến hành hội chẩn với bác sĩ điều trị để cung cấp một chế
độ ăn nghiêm ngặt hơn, được kiểm soát kĩ về mức năng lượng, gia vị, tỉ lệ giữa
các nhóm chất, góp phần hỗ trợ điều trị. Bệnh nhân cũng sẽ được hướng dẫn về chế
độ ăn uống phù hợp sau khi xuất viện để kiểm soát tình trạng bệnh lý.
Việc bệnh viện cung cấp các bữa ăn đem lại nhiều lợi ích cho
khách hàng. Trước hết là đối với thai phụ, dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý sẽ giúp
mẹ có sức đề kháng tốt, đủ sức để “vượt cạn” trong cuộc sanh, góp phần hạn chế
một số tai biến sản khoa cho mẹ, cũng như giảm nguy cơ mắc một số bệnh (thiếu sắt,
thiếu kẽm, tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ,…) và tăng khả năng tạo sữa
sau sinh. Đối với trẻ sơ sinh, dinh dưỡng cân đối trong thời gian mang thai sẽ
bảo đảm cho thai nhi tăng cân tốt, kể cả con của các bà mẹ suy dinh dưỡng,
ngoài ra còn liên quan đến sự phát triển trí tuệ và một số dị tật bẩm sinh của
trẻ. Mặt khác, nhờ đăng ký suất ăn dinh dưỡng mà người nhà sản phụ có thêm điều
kiện thuận lợi trong quá trình chăm sóc người thân tại bệnh viện.
*Đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng cho sản phụ
Bác sĩ Lê Khánh An - Bác sĩ điều trị khoa Dinh dưỡng – Tiết
chế, Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ cho biết, một số thai phụ có quan niệm rằng
sau sinh thực đơn của các mẹ thường chỉ ăn thịt kho tiêu, móng giò, đu đủ hầm,
cơm trắng,…và kiêng cữ thịt bò, tôm, cua, trái cây tươi, đồng thời, mong muốn lấy
lại vóc dáng nên có xu hướng ăn ít hơn. Việc kiêng cữ này là không cần thiết, nếu
trước đây các bà mẹ có thể ăn những món này thì sau sanh vẫn nên bổ sung đa dạng
các thực phẩm. Trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ, chế độ ăn của các bà mẹ cần
nhiều hơn về số lượng (đủ nhu cầu) và đảm bảo tính đa dạng thực phẩm, đồng thời
uống đủ nước từ 2,5 - 3 lít. Có một số nghiên cứu cho thấy, bà mẹ ăn uống đa dạng
khi cho con bú thì bé dễ chấp nhận nhiều loại thức ăn hơn khi ăn dặm, ngược lại
mẹ kiêng khem thì bé sẽ kén ăn hơn.
Sau một thời gian triển khai việc cung cấp suất ăn dinh dưỡng
cho khách hàng, khoa Dinh dưỡng - Tiết chế cũng thường xuyên tiến hành khảo sát
ý kiến khách hàng để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ, hướng đến sự hài lòng
của khách hàng. Kết quả khảo sát “Sự hài lòng của khách hàng về suất ăn dinh dưỡng
và các yếu tố liên quan đến suất ăn dinh dưỡng của khoa Dinh dưỡng - Tiết chế tại
Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ năm 2017” cho thấy, hầu hết bệnh nhân và thân nhân
rất ủng hộ với hoạt động cung cấp bữa ăn cho các thai phụ và bệnh nhân, đảm bảo
về chất lượng dinh dưỡng và an toàn vệ sinh thực phẩm, giá cả phù hợp, đồng thời,
thuận tiện cho cả gia đình bệnh nhân trong quá trình chăm nuôi thai phụ.
Chị Nguyễn Ngọc Anh Th. (25 tuổi, Sóc Trăng) theo dõi điều
trị đái tháo đường thai kỳ tại khoa Sản bệnh chia sẻ: “Vì nhà ở xa nên hầu như
mọi sinh hoạt cá nhân được đội ngũ điều dưỡng, bác sỹ, nhân viên phục vụ tận
tình, chu đáo. Đặc biệt, bệnh viện đã phối hợp giữa điều trị và tư vấn chế độ
dinh dưỡng dành cho thai phụ có bệnh lý nên đến nay sức khỏe của tôi đã ổn định.
Nhờ đó, tôi hiểu được vai trò của dinh dưỡng trong điều trị bệnh, biết mình nên
ăn và không nên ăn gì để nâng cao thể chất”.
Khoa Dinh dưỡng – Tiết chế phụ trách, hiện có 12 người,
trong đó có 1 thạc sĩ, 2 bác sĩ, 1 kỹ sư công nghệ thực phẩm và 8 nhân viên phục
vụ. Các cán bộ, nhân viên của khoa đều được kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần
và được tập huấn về an toàn vệ sinh thực phẩm cùng các khóa ngắn hạn về dinh dưỡng.
Đồng thời, để đáp ứng nhu cầu phục vụ người bệnh, bệnh viện còn tăng cường giáo
dục y đức, tinh thần thái độ phục vụ, tác phong thái độ giao tiếp… cho đội ngũ
nhân viên làm việc tại khoa Dinh dưỡng để đảm bảo “Tất cả vì sự hài lòng của
người bệnh”.
Trong thời gian tới, khoa Dinh dưỡng - Tiết chế của Bệnh viện
Phụ sản TP Cần Thơ sẽ tiếp tục đẩy mạnh hoạt động dinh dưỡng lâm sàng, cung cấp
suất ăn dinh dưỡng phù hợp tình trạng sức khỏe của từng sản phụ; đồng thời đa dạng
hóa thực đơn nhằm đáp ứng tốt hơn nữa nhu cầu về dinh dưỡng cho người bệnh và
người nhà người bệnh, góp phần nâng cao sức khỏe và hiệu quả điều trị cho người
bệnh tại bệnh viện.