Hiện nay một số loại bệnh ung thư (UT) có thể được phát hiện
sớm thông qua việc khám, tầm soát, giúp điều trị bệnh hiệu quả, giảm chi phí điều
trị và kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân.
Tuy nhiên, phần lớn người dân hiện nay chưa có thói quen
theo dõi sức khỏe cũng như đi khám, tầm soát bệnh UT. Đặc biệt là ở chị em phụ
nữ, nguyên nhân chủ yếu là vẫn còn tâm lý “ngại” đi khám.
Giữa tháng 9/2017, tại TP Cần Thơ, Quỹ hỗ trợ bệnh nhân UT -
Ngày mai tươi sáng, Bệnh viện K, Quỹ Thiện tâm và Bệnh viện Đa khoa quốc tế
Vinmec phối hợp Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ có tổ chức khám, sàng lọc ba bệnh
UT: vú, cổ tử cung (CTC) và đại trực tràng miễn phí người dân trên địa bàn
thành phố Cần Thơ.
Qua hỏi thăm ngẫu nhiên các chị em phụ nữ từ 50-70 tuổi tại
buổi khám này, nhiều chị em cho biết đều chưa từng đi khám tầm soát UT. Đặc biệt
là những chị em ở vùng nông thôn còn tâm lý “ngại” khám, quá bận bịu với công
việc trong gia đình, sợ tốn tiền… nên cũng không chủ động tầm soát định
kỳ, phát hiện sớm bệnh.
Chị Trần Kim Ng., 47 tuổi, ngụ ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Khánh, huyện
Phong Điền cho biết: “Đây là lần đầu tiên tôi đi khám tầm soát UT. Mấy năm trước,
chị em trong hội phụ nữ cũng có rủ đi khám nhưng do ngại và không có thời gian
nên tôi không đi. Giờ thấy mình lớn tuổi rồi, sẵn có ngày rảnh hôm nay mới đi
khám chung với các chị”.
Chị Lê Thị Thu T., ở ấp Trường Khương, xã Mỹ Khánh, huyện
Phong Điền cũng chia sẻ trước giờ chưa đi khám tầm soát UT vú và UTCTC lần nào,
nhận được thư mời khám tầm soát UT vú, UTCTC và đại trực tràng miễn phí ở Bệnh
viện Ung bướu TP Cần Thơ nên mới đi”.
ThS.BS Huỳnh Minh Thiện, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp,
Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ cho biết: “Việc tầm soát và phát hiện bệnh ở giai
đoạn tiền UT thì cơ hội chữa khỏi rất cao. Mọi người dân từ 35 tuổi trở lên cần
quan tâm đặc biệt đến sức khỏe của bản thân và tầm soát một số loại UT. Đây là đề
nghị tầm soát UT dành cho những người có sức khỏe tương đối tốt và có nguy cơ mắc
bệnh UT trung bình. Những người có nhiều nguy cơ mắc bệnh UT, hoặc đã từng mắc
bệnh UT, có thể phải thực hiện các xét nghiệm tầm soát bệnh ở tuổi trẻ hơn và
thường xuyên hơn”.
Theo ThS.BS Huỳnh Minh Thiện, một số loại UT có thể tầm soát
sớm và điều trị hiệu quả như: UT vú, UT CTC, UT đại trực tràng, UT tuyến giáp,
UT vùng tai mũi họng, UT tuyến tiền liệt… Đối với UT vú, vai trò của siêu âm và
chụp nhũ ảnh là rất quan trọng. Ở độ tuổi 45-54 thì nên khám tầm soát bằng nhũ ảnh.
Từ 55 tuổi trở lên, người bệnh có thể khám tầm soát 2 năm/lần hoặc họ có thể chọn
lựa tiếp tục mỗi năm một lần. Đối với UT CTC, các kỹ thuật sàng lọc UT CTC gồm:
Quan sát CTC với acid acetic (VIA), quan sát CTC với Lugol (VILI), xét nghiệm tế
bào CTC, xét nghiệm ADN HPV. Trong đó, tầm soát bằng VIA là phương pháp đơn giản,
rẻ tiền, dễ thực hiện, cho kết quả nhanh, không lệ thuộc vào phòng xét nghiệm,
tương đối chính xác, rất thích hợp cho những nơi có điều kiện kinh tế và y tế hạn
chế như các trạm y tế, trung tâm y tế ở vùng xa, vùng sâu. Đây là nghiệm pháp
chấm CTC bằng dung dịch acid acetic 3-5% và quan sát bằng mắt thường để phát hiện
những bất thường bao gồm các tổn thương tiền UT. VIA có thể thực hiện vào bất kỳ
lúc nào, ngay cả khi có kinh nguyệt (trừ khi ra huyết quá nhiều), trong khi có
thai, khám hậu sản hoặc kiểm tra sau nạo thai.
Đối với UT đại trực tràng, bệnh nhân từ 50 tuổi trở lên có
thể làm xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân. Tuy nhiên, xét nghiệm này không thể
xác định được vị trí và nguyên nhân chảy máu. Vì vậy, nếu kết quả xét nghiệm
cho thấy có máu trong phân, người bệnh sẽ cần thực hiện nội soi đại tràng để kiểm
tra sự hiện diện của polyp hay ung thư. Đối với một số loại UT khác, người dân
cần quan tâm đến sức khỏe, tầm soát định kỳ và làm đầy đủ các xét nghiệm theo
yêu cầu của bác sĩ.
Năm 2017, Bệnh viện Ung bướu TP Cần Thơ đã có nhiều hoạt động
hợp tác với nhiều tổ chức nhằm tăng cường khám tầm soát một số loại bệnh UT phổ
biến cho người dân TP Cần Thơ như: phối hợp với Quỹ hỗ trợ bệnh nhân UT - Ngày
mai tươi sáng, Bệnh viện K, Quỹ Thiện tâm và Bệnh viện Đa khoa quốc tế Vinmec
thực hiện khám, sàng lọc ba bệnh UT: vú, CTC và đại trực tràng vào tháng 9/2017.
Qua khám tầm soát 350 ca, nghi ngờ 2 ca bị UT CTC và 2 ca UT vú. Bệnh viện Ung
bướu TP Cần Thơ đang mời bệnh nhân đến tư vấn và làm các cận lâm sàng, xét nghiệm…
chẩn đoán chính xác bệnh. Từ tháng 9 - 12/2017, bệnh viện cũng phối hợp với Bệnh
viện K triển khai dự án “Thúc đẩy kiểm soát UT tại Việt Nam” (dự án do Cơ quan
năng lượng nguyên tử Quốc tế (IAEA) tài trợ) sẽ tổ chức khám sàng lọc UT vú và
CTC cho 10.000 phụ nữ ở TP Cần Thơ. Cả hai hoạt động này đều nhằm nâng cao nhận
thức của cộng đồng về phòng và phát hiện sớm bệnh UT, tạo thói quen cho người
dân chủ động khám sàng lọc định kỳ để phát hiện sớm UT.
ThS.BS Huỳnh Minh Thiện cho biết thêm: Sau khi khám lâm sàng
và có hình ảnh, bác sĩ cần thực hiện thêm các xét nghiệm tế bào học nhằm chẩn
đoán chính xác UT. Vì vậy, vai trò của giải phẫu bệnh là cực kỳ quan trọng. Hiện
nay, Bệnh viện Ung bướu đã tăng cường phát triển các kỹ thuật cao, kỹ thuật
chuyên sâu và trang thiết bị hiện đại như: quy trình xét nghiệm HPV nhằm tầm
soát UT CTC; máy chụp CT 32 lát cắt, máy siêu âm đàn hồi, xét nghiệm hóa mô miễn
dịch… Bên cạnh đó, bệnh viện cũng có một đội ngũ bác sĩ giải phẫu bệnh nhiệt
tình, có năng lực chuyên môn, được đào tại chuyên sâu giúp chẩn đoán chính xác
trong tầm soát UT, giúp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.