Ở nước ta, kem là món ăn được nhiều người yêu thích, nhất là
đối với trẻ em. Sử dụng kem để giải khát hay dùng làm món tráng miệng đã không
còn lạ gì với người dân Việt Nam.
Kem là loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng tuy nhiên cũng có
nguy cơ nhiễm vi khuẩn cao trong điều kiện khí hậu nóng ẩm, tạo môi trường thuận
lợi cho mọi vi sinh vật phát triển và vệ sinh an toàn thực phẩm không đảm bảo.
Do tính tiện lợi của kem bán ngoài đường phố, một số bậc cha
mẹ thường dễ dàng mua cho con em ăn mà chưa quan tâm đến nguồn gốc xuất xứ của
chúng. Trong quy trình sản xuất kem đại trà, nguyên liệu làm kem cũng như dụng
cụ làm kem tại những cơ sở tự phát hết sức thô sơ, mất vệ sinh, sử dụng nguồn
nước bẩn, chưa được xử lý… Một số cơ sở tư nhân sản xuất theo công nghệ truyền
thống, những loại kem không được đóng gói cẩn thận, đa số người bán hàng dùng
tay để vận chuyển, giao bán, bao bì giấy gói không đảm bảo, do đó dẫn đến tình
trạng nhiễm khuẩn vi khuẩn coliform trong kem, gây ra các ca ngộ độc do sử dụng
kem bị nhiễm bẩn. Mà các ca ngộ độc này thường rơi vào các mẫu kem không rõ nguồn
gốc xuất xứ và không có nhãn mác rõ ràng. Các loại kem này thường được bán tại
các khu vui chơi, hội chợ, nơi trẻ em tập trung đông đúc hoặc được bán trên những chiếc xe bán nước giải
khát trước cửa trường học, trường mầm non…
Không nên ăn kem không rõ nguồn gốc, đá
bào nhiều màu nhân tạo hoặc hương vị, chất tạo xốp, chất tạo ngọt, phẩm màu… là
những chất không tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa
Vi khuẩn coliform khi vào cơ thể người sẽ có thời gian ủ bệnh
từ 3 đến 4 ngày rồi mới bắt đầu gây ra hàng loạt các chứng rối loạn đường tiêu
hóa như đau bụng, tiêu chảy, sốt, gây mất nước, rối loạn máu, mệt mỏi… Khi xâm
nhập vào những người có sức đề kháng kém như trẻ em hay người cao tuổi thì bệnh
sẽ trở nên nghiêm trọng hơn vì làm tăng urê máu có tán huyết gây suy thận, xuất
huyết và các vấn đề thần kinh khác, nguy hiểm nhất vẫn là gây tử vong với tỷ lệ
tử vong khoảng 3-5%.
Theo số liệu tại Phòng xét nghiệm vi sinh thực phẩm, Trung
tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC Cần Thơ), từ năm 2011 đến 2014, trong 125 mẫu kem lấy
ngẫu nhiên tại các điểm bán kem hoặc các cơ sở sản xuất kem thì có đến 88 mẫu
kem bị nhiễm vi khuẩn coliform, chiếm tỷ lệ khá cao (70,4%).
Vì vậy, nếu người tiêu dùng không đủ khả năng nhận biết mà
mua phải những loại kem nhiễm coliform: nhẹ thì ngộ độc cấp tính, nặng có thể
biến thành những căn bệnh nguy hại do sử dụng lâu dài.
Kem không được bảo quản trong môi trường đảm bảo chất lượng
vệ sinh an toàn thực phẩm khi bị ô nhiễm bởi những vi khuẩn như tả, lỵ, thương
hàn… Đặc biệt, nếu được làm từ nguồn nước không đảm bảo chất lượng thì rất dễ
nhiễm kim loại nặng, thậm chí là chất độc như Asen hay Dioxin.
Do đó, để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm khi ăn kem, người
tiêu dùng nên lựa chọn sản phẩm có nhãn mác và thương hiệu uy tín, nguồn gốc xuất
xứ rõ ràng. Không nên cho trẻ ăn nhiều kem tránh trường hợp viêm họng hoặc các
bệnh liên quan đến đường tiêu hóa. Bên cạnh đó trẻ nhỏ ăn nhiều kem cũng không
tốt cho răng các bé. Thói quen mút của các bé đa số khi ăn kem cũng gây mòn men
răng, hỏng răng. Không ăn kem, đá bào nhiều màu nhân tạo hoặc hương vị, chất tạo
xốp, chất tạo ngọt, phẩm màu… là những chất không tốt cho sức khỏe. Vì vậy, khi
chọn kem tốt nhất nên nói không với những loại kem có quá nhiều màu sắc thiếu tự
nhiên, màu nhân tạo.
Chính vì hệ quả
nghiêm trọng như trên, người dân nên sử dụng những thực phẩm đảm bảo vệ sinh,
có nguồn gốc rõ ràng, giảm thói quen ăn uống nơi vỉa hè, đặc biệt là những chỗ
có nhiều xe cộ qua lại.
Đối với người bán hàng cần thiết phải rửa tay bằng xà phòng
trước khi chế biến và sử dụng găng tay khi bán hàng. Đối với cơ quan quản lý, cần
phải thường xuyên tăng cường công tác kiểm tra điều kiện vệ sinh ở các cơ sở
kinh doanh, chế biến.
Hiện nay, an toàn vệ sinh thực phẩm là vấn đề hết sức quan
trọng và cần thiết, được tiếp cận với những thực phẩm an toàn là nhu cầu cơ bản
đối với mỗi con người. Ngộ độc thực phẩm và các bệnh do thực phẩm gây ra không
chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người mà còn gây thiệt hại về kinh tế
và xã hội. Yếu tố gây ngộ độc thực phẩm bao gồm cả độc tố tự nhiên, chất độc hóa
học và vi sinh vật gây bệnh. Trong số đó, vi sinh vật gây bệnh thường là những
tác nhân gây ngộ độc thực phẩm tức thời.
Sự ô nhiễm vi sinh vật có thể từ nguyên liệu, dụng cụ và tay
người chế biến. Hơn nữa, quy trình chế biến và quá trình phân phối không đạt
yêu cầu đã tạo điều kiện để vi sinh vật phát triển nhanh chóng hơn. Trong hầu hết
các trường hợp thức ăn thường không được bảo vệ chống lại ô nhiễm môi trường,
không đảm bảo điều kiện nhiệt độ bảo quản thức ăn thích hợp chính là điều kiện
cho vi sinh vật xâm nhập và phát triển.
Ngày nay thức ăn đường phố đang phát triển mạnh, và có xu hướng
ngày càng gia tăng, phục vụ thuận lợi trong cơ chế thị trường và công nghiệp
hóa. Bên cạnh mặt tích cực là phục vụ nhanh chóng đáp ứng nhu cầu người tiêu
dùng thì thức ăn đường phố là một thách thức về an toàn vệ sinh thực phẩm. Vệ
sinh an toàn thực phẩm có liên quan trực tiếp, thường xuyên, liên tục đến sức
khỏe con người. Sử dụng thực phẩm không bảo đảm chất lượng vệ sinh sẽ dẫn tới
ngộ độc cấp tính, ngộ độc mạn tính, các bệnh nhiễm trùng do thực phẩm và ngộ độc
tích lũy.