Hành vi uống rượu bia đang ngày càng phổ biến ở tuổi vị thành niên và tuổi bắt đầu uống rượu bia đang ngày càng trẻ hóa. Sử dụng rượu bia quá sớm trong khi cơ thể chưa hoàn thiện về thể chất và tinh thần có thể gây nhiều hậu quả nghiêm trọng về sau.

* Nhiều hệ lụy liên quan đến rượu bia

Rượu bia rất phổ biến ở nước ta và độ tuổi lần đầu sử dụng rượu bia ngày càng trẻ hoá. Theo khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu tại Việt Nam năm 2019, đã khảo sát 7.796 học sinh từ lớp 8-12 các trường thuộc 20 tỉnh/thành phố trên toàn quốc. Kết quả cho thấy có 44,3% trẻ từ 13-17 tuổi đã từng uống rượu bia; trong đó có 53,1% trẻ uống rượu bia lần đầu tiên trước 14 tuổi cả nam và nữ. Đã uống đến mức say ít nhất một lần là 20,8%. Đáng báo động là có 9,8% trẻ lần đầu uống rượu bia ở độ tuổi 7 tuổi hoặc nhỏ hơn. Phần lớn trẻ tiếp xúc rượu bia ngay tại nhà (34,1%).

Luật phòng, chống tác hại của rượu bia năm 2019 quy định rõ ràng về NGHIÊM CẤM các hành vi: Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu bia; Người chưa đủ 18 tuổi uống rượu bia. Nguồn ảnh: Internet.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thuý (60 tuổi), ở phường An Bình, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ chia sẻ: Nhà tôi có cháu ngoại, năm nay mới 3 tuổi, là độ tuổi thích khám phá. Khi nhà có đám tiệc, chúng tôi có sử dụng bia đãi khách. Có những vị khách vô tư đưa luôn ly bia cho cháu uống. Dù biết không tốt cho sức khoẻ của cháu, nhưng vì ngại làm phật lòng khách nên tôi cũng đành cho qua.

Đầu tháng 10/2023, Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế tổ chức lớp tập huấn phòng chống tác hại rượu bia cho cán bộ y tế của 20 tỉnh thành phía Nam. Ông Trần Quốc Bảo, Trưởng phòng Kiểm soát bệnh không lây nhiễm, Cục Y tế dự phòng cho biết: Rượu bia có thể ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển của não, làm giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, giảm khả năng học tập, tư duy của trẻ. Thanh thiếu niên nếu tiếp xúc rượu bia sớm có thể gây nghiện, khó kiểm soát cảm xúc và hành động, ảnh hưởng phát triển thể chất, rối loạn dậy thì, ảnh hưởng chức năng sinh sản, mắc các bệnh mạn tính khi trưởng thành.

“Phụ huynh, thầy cô và cả bản thân các em học sinh cần cảnh giác với việc tiếp cận những đồ uống có cồn nhưng không có tên gọi là rượu bia, mà núp bóng là “nước trái cây lên men”, “nước táo lên men”... Đây là những loại đồ uống vẫn có cồn, và tác động đến sức khỏe của người uống như tất các các loại rượu bia trên thị trường” - ông Bảo chia sẻ.

Rượu bia là nguyên nhân gián tiếp của 200 loại bệnh tật, chấn thương và là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh tật. Rượu bia có thể ảnh hưởng đối với sức khỏe như: rối loạn tâm thần kinh, bệnh tim mạch, đái tháo đường, tác động đến thai nhi gây dị dạng, chậm phát triển... Uống rượu bia ở mức độ nào cũng tăng nguy cơ mắc ung thư. Ước tính năm 2016, tổng số ca tử vong trên cả nước là 548.836 ca, trong đó, rượu bia là nguyên nhân gây tử vong cho hơn 40.868 ca.

* Các hành vi nghiêm cấm trong Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia

Hiện nay, Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia năm 2019 quy định rõ ràng về nghiêm cấm các hành vi: Xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu bia; Người chưa đủ 18 tuổi uống rượu bia; bán, cung cấp, khuyến mãi rượu bia cho người chưa đủ 18 tuổi; Sử dụng lao động là người chưa đủ 18 tuổi trực tiếp tham gia vào việc sản xuất, mua bán rượu bia

Bên cạnh đó cũng nghiêm cấm cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong các cơ quan, tổ chức, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sĩ, người làm việc trong lực lượng vũ trang nhân dân, học sinh sinh viên uống rượu bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tập và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập; Điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc trong hơi thở có nồng độ cồn; quảng cáo rượu có độ cồn từ 15 độ trở lên.

Nghị định số 24/2020/NĐ-CP ngày 24/2/2020 quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia quy định thực hiện biện pháp ngăn ngừa người chưa đủ 18 tuổi tiếp cận, truy cập, tìm kiếm thông tin và mua rượu, bia trên các trang thương mại điện tử. Cụ thể, tổ chức, cá nhân bán rượu bia theo hình thức thương mại điện tử và tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ thương mại điện tử cần có ứng dụng khai báo tên, tuổi của người truy cập trước khi người đó truy cập, tìm kiếm thông tin; khai báo các thông tin về tên, địa chỉ cư trú của người mua, thông tin thanh toán qua tài khoản, thẻ ngân hàng hoặc các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt khác khi người đó thực hiện giao dịch mua rượu, bia. Thông tin về sản phẩm rượu bia trên website thương mại điện tử không được liên kết, quảng bá đến các tài khoản người dùng chưa đủ 18 tuổi hoặc các trang, kênh, phương tiện thông tin dành riêng cho người chưa đủ 18 tuổi, hoặc đa số người truy cập chưa đủ 18 tuổi. Tổ chức, cá nhân bán rượu, bia có trách nhiệm kiểm tra tuổi của người nhận hàng trong trường hợp nghi ngờ, đảm bảo người nhận hàng phải đủ tử 18 tuổi trở lên.

Tác hại do chất cồn gây ra, không phụ thuộc là bia hay rượu mà phụ thuộc vào lượng uống và tần suất sử dụng. Chất cồn không có ngưỡng nào là an toàn, tác động của cồn phụ thuộc vào đặc tính sinh học của mỗi người; đồng thời, những tác hại nhìn thấy được chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Thanh thiếu niên là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người trưởng thành, cơ thể trong quá trình phát triển vượt trội về thể chất lẫn tinh thần. Người trẻ tuổi bắt đầu uống rượu bia sớm có thể gây ra nhiều hệ lụy đối với sức khỏe, an ninh xã hội, chất lượng dân số và tương lai đất nước. Vì vậy, phòng chống các tác hại của rượu bia đối với thanh thiếu niên là vấn đề cần được quan tâm, giáo dục, ý thức của bản thân các em, của gia đình, nhà trường và cộng đồng.